Η θεραπεία της ανδρικής υπογονιμότητας μπορεί να είναι δύσκολη και κάποιες φορές απογοητευτική.
Τα αποτελέσματα συνήθως δεν είναι άμεσα και είναι αναγκαία η εμμονή στη θεραπεία επί μακρόν.
Οι θεραπευτικοί μας χειρισμοί κατευθύνονται από το αίτιο της υπογονιμότητας. Έτσι λοιπόν, η θεραπεία είναι ανάλογη με την κατάσταση που προκαλεί βλάβη στη σπερματογένεση και εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή.
Μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική.
Φλεγμονές της γεννητικής οδού και των επικουρικών αδένων
Όλα τα μέρη της γεννητικής οδού μπορεί να προσβληθούν από μικροβιακή λοίμωξη, ο προστάτης είναι όμως ο αδένας που συμμετέχει σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις και που είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί η λοίμωξή του ριζικά. Γενικά στις λοιμώξεις της γεννητικής οδού χορηγούμε αντιβιοτικά ανάλογα με το μικρόβιο που ανευρίσκεται στις καλλιέργειες ούρων και ουρηθρικού εκκρίματος πριν και μετά από μαλάξεις προστάτου και βάσει του αντιβιογράμματος που προκύπτει από αυτές. Η θεραπεία των λοιμώξεων αυτών είναι μακρά σε διάρκεια και απαιτεί για να επιτύχει υπομονή από την πλευρά του ασθενούς και πλήρη συμμόρφωση με τις οδηγίες του θεράποντος γιατρού.
Κιρσοκήλη
Πρόκειται για κιρσούς των φλεβών των όρχεων άγνωστης αιτιολογίας (πιθανόν κληρονομικής), που εμφανίζονται συνήθως στην εφηβεία και οδηγούν συχνά σε επιδείνωση της ποιότητας του σπέρματος μέχρι μηδενισμού. Η διόρθωση της κιρσοκήλης γίνεται με χειρουργική απολίνωση, ή με εμβολισμό των σπερματικών φλεβών. Εάν γίνει σωστά η επιλογή των ασθενών που θα χειρουργηθούν από κιρσοκήλη, περιμένουμε βελτίωση στο σπέρμα σε ποσοστό περίπου 70%, που θα φανεί μετά από 6 μήνες από το χειρουργείο.
Αζωοσπερμία
Η αζωοσπερμία, η παντελής αδυναμία δηλαδή ανεύρεσης σπερματοζωαρίων στο εκσπερμάτισμα μετά από πολλαπλή επεξεργασία, μπορεί να οφείλεται είτε σε ορχική ανεπάρκεια, οπότε χαρακτηρίζεται ως αζωοσπερμία παραγωγικού τύπου, είτε σε απόφραξη της γεννητικής οδού οπότε χαρακτηρίζεται ως αποφρακτικού τύπου αζωοσπερμία. Αζωοσπερμία μπορεί να προκληθεί και λόγω αδυναμίας μεταφοράς του σπέρματος, από βλάβη της νευρικής οδού, όπως συμβαίνει σε μεγάλα χειρουργεία και σοβαρές κακώσεις της πυέλου, καθώς και σε κακώσεις του νωτιαίου μυελού.
Αποφρακτικού τύπου αζωοσπερμία. Η θεραπεία έγκειται είτε στη χειρουργική αποκατάσταση της γεννητικής οδού, όταν αυτό είναι εφικτό, ή στη λήψη σπέρματος από τον όρχη για τη χρησιμοποίησή του, στη συνέχεια, για εξωσωματική μικρογονιμοποίηση (ICSI).
Παραγωγικού τύπου αζωοσπερμία. Εδώ η θεραπεία έγκειται αποκλειστικά στην ανεύρεση σπερματοζωαρίων σε ορχικό ιστό μετά από πολλαπλές βιοψίες και στους δύο όρχεις. Σε πολλές περιπτώσεις δεν ανευρίσκονται ώριμα σπερματοζωάρια, οπότε γίνεται ειδική καλλιέργεια του ορχικού ιστού, για να πάρουμε γεννητικά κύτταρα πρωιμότερου σταδίου ανάπτυξης (σπερματίδες) και να τα χρησιμοποιήσουμε για ICSI.
Αδυναμία μεταφοράς (νευρολογική βλάβη). Γίνονται σε ειδικά κέντρα προσπάθειες πρόκλησης εκσπερμάτισης με ηλεκτρική διέγερση (electroejaculation), ή καταφεύγουμε και εδώ σε βιοψίες όρχεος.
Η τεχνική αντιμετώπισης της ανδρικής υπογονιμότητας στις παραπάνω περιπτώσεις γίνεται με ενδοκυτταροπλασματική σπερματέγχυση ή απλώς μικρογονιμοποίηση (IntraCytoplasmic Sperm Injection, ICSI). Με αυτή την τεχνική ένα μόνο σπερματοζωάριο ενίεται με πολύ λεπτή βελόνα στο εσωτερικό του ωαρίου.
Οι τεχνικές αναζήτησης σπερματοζωαρίων είναι οι εξής:
- MESA (Microsurgical Epididymal Sperm Aspiration) – Mικροχειρουργική αναρρόφηση σπέρματος από την επιδιδυμίδα: ενδείκνυται στις περιπτώσεις ανδρών που παρουσιάζουν απόφραξη των εκφορητικών πόρων (σωληναρίων) που οδηγούν το σπέρμα από τον όρχι στο πέος
- PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration) – Αναρρόφηση σπέρματος με διαδερμική βελόνα από την επιδιδυμίδα: η αναρρόφηση σπέρματος από την επιδιδυμίδα με διαδερμική βελόνα συνίσταται σπάνια γιατί έχει χαμηλά αποτελέσματα επιτυχίας και υψηλότερο ποσοστό επιπλοκών
- TESE (Testicular Sperm Extraction) – Συλλογή ορχικού ιστού με τοπική αναισθησία: Η συλλογή ορχικού ιστού είναι μια ανοιχτή διαδικασία που μπορεί να προκληθεί και με τοπική αναισθησία και ελαχιστοποιεί τις πιθανές επιπλοκές, ενώ έχει υψηλή αποτελεσματικότητα καθώς δίνει αρκετά καλή ποιότητα και ποσότητα σπέρματος, που μπορεί να καταψυχθεί και να φυλαχτεί για μελλοντική χρήση. Γι’ αυτό χρησιμοποιείται και στις περιπτώσεις αποφρακτικής και μη αποφρακτικής αζωοσπερμίας
- TESΑ (Testicular Sperm Aspiration) – Ορχική αναρρόφηση σπέρματος με λεπτή βελόνα βιοψίας: Η ορχική αναρρόφηση σπέρματος πραγματοποιείται με μια λεπτή βελόνα βιοψίας, με την οποία τρυπιέται ο όρχις και αναρροφάται σπέρμα
Ανοσολογικά αίτια
Όταν υπάρχουν ενδείξεις υπογονιμότητας ανοσολογικής αιτιολογίας, με ή χωρίς την παρουσία αντισωμάτων, ή ανοσολογικής αρχής ασυμβατότητας σπέρματος και τραχηλικών και κολπικών εκκρίσεων, θα πρέπει το ζευγάρι να παραπέμπεται σε ειδικό ανοσολόγο, καθώς οι εμπειρικές θεραπείες με κορτικοειδή που εφαρμόστηκαν κατά το παρελθόν, απεδείχθησαν αναποτελεσματικές και με αρκετές παρενέργειες.
Ενδοκρινικές διαταραχές
Στις ορμονικές διαταραχές, περιλαμβάνονται κάποιες περιπτώσεις που επέρχεται μια ανισορροπία μεταξύ των ορμονών τόσο του φύλου, όσο και των θυρεοειδικών ορμονών, ενώ δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ο έλεγχος του σακχάρου, καθώς μπορεί πίσω από μια υπογονιμότητα να κρύβεται ένας υποκλινικός σακχαρώδης διαβήτης.
Η ενδοκρινική κατάσταση υπογονιμότητας που θεραπεύεται με βεβαιότητα είναι ο υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός, όπου η σπερματογένεση αποκαθίσταται μετά από θεραπεία αρκετών (6-24) μηνών με γοναδοτροπίνες.
Στις περιπτώσεις που οι ενδοκρινικές διαταραχές οφείλονται σε κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία στα πλαίσια κάποιου συνδρόμου, όπως στο σύνδρομο Kleinefelter, πρέπει οπωσδήποτε να συνεργαζόμαστε με Γενετιστή, ο οποίος θα κάνει και τον προεμφυτευτικό διαγνωστικό χρωμοσωμικό έλεγχο, για την αποφυγή γέννησης παιδιών με το ίδιο σύνδρομο.
Ιδιοπαθής ολιγοασθενοτερατοσπερμία
Στην περίπτωση αυτή γίνεται εμπειρική θεραπεία με διάφορα θεραπευτικά σχήματα. Φαίνεται να υπάρχει ευεργετική επίδραση στη σπερματογένεση στις περιπτώσεις ιδιοπαθούς υπογονιμότητας, μετά από χορήγηση για 3-6 μήνες των ιχνοστοιχείων Ψευδαργύρου και Σεληνίου, σε συνδυασμό με τα αμινοξέα Ι-Αργινίνη, Ι-Καρνιτίνη, φολικού οξέος και της βιταμίνης Ε.
Συμπερασματικά
Σε όσα προαναφέρθηκαν εξαντλείται και η δυνατότητα θεραπείας της ανδρικής υπογονιμότητας. Όταν παρόλα αυτά δεν επιτυγχάνεται σύλληψη σε εύλογο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να παροτρύνουμε το ζευγάρι να προχωρήσει σε τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, δηλαδή αρχικά σπερματέγχυση (έως και τρεις προσπάθειες) και επί αποτυχίας σε εξωσωματική γονιμοποίηση, ειδικά όταν οι ηλικίες των συντρόφων είναι άνω των 40 ετών.
Πρέπει να σημειωθεί ότι κάθε νέος ασθενής που θέλει στο μέλλον να γίνει πατέρας και πρέπει να υποβληθεί σε χήμειο- ή ακτινοθεραπεία λόγω καρκίνου του όρχεος ή άλλης κακοήθειας, θα πρέπει να δίνει σπέρμα για κατάψυξη.
Επίσης, η σεξουαλική λειτουργία του άνδρα θα πρέπει πάντα να διερευνάται από τον ανδρολόγο που παίρνει το ιστορικό για περίπτωση υπογονιμότητας.
Θα πρέπει ειδικά οι νέοι άνδρες να λαμβάνουν μέτρα ώστε να μειώνουν κατά το δυνατόν την έκθεσή τους σε πηγές Ηλεκτρομαγνητικής Ακτινοβολίας, με περιορισμό της χρήσης της οθόνης (τηλεόραση, Η/Υ, laptop) και του κινητού τηλεφώνου, το οποίο δεν θα πρέπει να τοποθετείται σε σημεία που να είναι κοντά στους όρχεις (στην τσέπη του παντελονιού η σε τσαντάκι μέσης).
Για ορισμένα ζευγάρια, η χρήση σπέρματος από δότη παραμένει η καλύτερη επιλογή για τη δημιουργία οικογένειας. Προφανώς, το σπέρμα από δότη είναι η μόνη επιλογή για άνδρες των οποίων η βιοψία όρχεως αποκαλύπτει πλήρη αζωσπερμία – κανένα ίχνος σπέρματος στον ιστό του όρχι. Μπορεί επίσης να εξεταστεί η δυνατότητα χρήσης σπέρματος από δότη, όταν ο γενετικός έλεγχος υποδεικνύει την πιθανότητα μετάδοσης κληρονομικών ασθενειών, όπως η κυστική ίνωση, στους άρρενες απογόνους.
Η κατανόηση του ανδρικού παράγοντα υπογονιμότητας και οι πρόσφατες εξελίξεις συνετέλεσαν ώστε οι υποβοηθούμενες τεχνικές συλλογής σπέρματος να δίνουν πλέον στους άνδρες που δεν είχαν ποτέ σκεφθεί ότι θα μπορούσαν να έχουν βιολογικά δικά τους παιδιά, την ευκαιρία να τα αποκτήσουν. Η καλή συνεργασία του ανδρολόγου με το γυναικολόγο αναπαραγωγής είναι απαραίτητες για το μεγαλύτερο δυνατό όφελος του υπογόνιμου άνδρα και κατ’επέκταση του ζευγαριού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου