Εμβρυολογικώς, η μήτρα προέρχεται από τη συνένωση των δύο παραμεσονεφρικών πόρων του Müller.
Βρίσκεται μεταξύ ουροδόχου κύστης και ορθού και έχει μήκος 7,5 cm, πλάτος 5 cm και πάχος 2,5 cm περίπου, ενώ το μέγεθός της ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας και τον αριθμό των τοκετών.
Η μήτρα είναι όργανο ευκίνητο, που εύκολα διογκώνεται.
Στηρίζεται από μυς και συνδέσμους και αιματώνεται από τις μητριαίες αρτηρίες.
Η θέση της μήτρας ποικίλλει, με συνηθέστερη την πρόσθια κάμψη της προς την ουροδόχο κύστη και σπανιότερη την οπίσθια κάμψη προς το έντερο. Η θέση της μήτρας δεν έχει σχέση με τη γονιμότητα, ενώ οι παραμορφώσεις της κοιλότητας μπορεί να συνδέονται με υπογονιμότητα.
Από ανατομικής πλευράς διακρίνεται στον τράχηλο, στον ισθμό και στο σώμα της μήτρας.
Ο ισθμός
Παριστά στενή μοίρα του σώματος της μήτρας, η οποία αντιστοιχεί στο έσω τραχηλικό στόμιο. Κατά τη διάρκεια της κύησης, ο ισθμός διατείνεται και σχηματίζει το κατώτερο τμήμα της μήτρας.
Το μητριαίο στόμιο της δεξιάς σάλπιγγας. (υστεροσκοπική εικόνα)
Το σώμα της μήτρας
Από το άνω τμήμα της μήτρας, που ονομάζεται πυθμένας, εκφύονται οι σάλπιγγες. Το σώμα αποτελείται από παχύ μυϊκό τοίχωμα που περικλείει την ενδομητρική κοιλότητα, η οποία έχει τριγωνικό σχήμα με τη βάση προς τον πυθμένα.
Η κοιλότητα της μήτρας αποτελεί τον χώρο όπου αναπτύσσεται το έμβρυο. Στις δύο άνω άκρες της τριγωνικής κοιλότητας, που ονομάζονται κέρατα της μήτρας, εκβάλλουν οι σάλπιγγες με τα μητριαία στόμιά τους.
Το τοίχωμα της μήτρας αποτελείται από τρεις χιτώνες:
- έναν λεπτό εξωτερικό χιτώνα, που λέγεται ορογόνος υμένας,
- έναν παχύ μυϊκό χιτώνα στο μέσον, που λέγεται μυομήτριο,
- έναν λεπτό εσωτερικό χιτώνα (βλεννογόνος) που επενδύει την κοιλότητα και λέγεται ενδομήτριο.
Η κοιλότητα της μήτρας επενδεδυμένη με το ενδομήτριο (πανοραμική υστεροσκοπική εικόνα).
Το ενδομήτριο
Το ενδομήτριο είναι ο ιστός που αποπίπτει κατά την έμμηνο ρύση (περίοδο) μαζί με αίμα. Αποτελείται από πολύστοιβο κυλινδρικό επιθήλιο και από στρώμα, το οποίο περιέχει αδένες και τριχοειδή αγγεία. Υπό την επίδραση αρχικά των οιστρογόνων, το ενδομήτριο αυξάνει σε πάχος. Εν συνεχεία, υπό την επίδραση και της προγεστερόνης που εκκρίνεται κυρίως μετά την ωοθυλακιορρηξία, προετοιμάζεται για να δεχθεί την εμφύτευση του εμβρύου.
Κατά τη διάρκεια ενός φυσιολογικού γεννητικού κύκλου διακρίνονται στο ενδομήτριο περιοδικές αλλαγές, οι οποίες αντανακλούν την κυκλική έκκριση των ορμονών της ωοθήκης. Έτσι διακρίνονται τρεις φάσεις: η εμμηνορρυσιακή, η παραγωγική και η εκκριτική φάση. Ακολουθεί νέα έμμηνος ρύση κ.ο.κ.
Παθήσεις της μήτρας
Παθήσεις της μήτραςΗ μήτρα αποτελεί το κύριο αναπαραγωγικό όργανο της γυναίκας: αποτελείται από το σώμα της μήτρας, προς τα πάνω, το οποίο συνδέεται με τις σάλπιγγες, και τον τράχηλο προς τα κάτω που διστέλλεται κατά τον τοκετό, ώστε να επιτρέψει τη δίοδο και τη γέννηση του εμβρύου.
Η μήτρα μπορεί να παρουσιάσει τόσο καλοήθη όσο και, σπανιότερα, κακοήθη παθολογία που εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα και μπορεί να διαγνωσθεί σχετικά εύκολα με την κλινική εξέταση, το τεστ Παπανικολάου, τις απεικονιστικές μεθόδους (υπερηχογράφημα και μαγνητική τομογραφία) και την υστεροσκοπική εξέταση και λήψη βιοψίας.
Καλοήθεις παθήσεις
Πολύποδες του ενδομητρίου
Είναι μορφώματα που αναπτύσσονται στην κοιλότητα της μήτρας και μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία και υπογονιμότητα. Ανευρίσκονται με το διακολπικό υπερηχογράφημα και η αντιμετώπισή τους είναι χειρουργική
Ινομυώματα μήτρας
Είναι συμπαγής όγκοι της μήτρας που μπορεί να αναπτυχθούν σε οποιοδήποτε σημείο της μυικής στοιβάδας της μήτρας και να προβάλλουν είτε προς την ενδομητρική κοιλότητα (υπο-βλεννογόνια) είτε προς την έξω επιφάνεια της μήτρας (υπο-ορογόνια). Είναι πολύ συχνή πάθηση στις γυναίκες κυρίως μετά τα 30 έτη και αυξάνουν σε μέγεθος κατά την αναπαραγωγική ηλικία λόγω της επίδρασης των οιστρογόνων, ενώ συρρικνώνονται στην εμμηνόπαυση. Ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση τους προκαλούν αιμορραγία, αίσθημα πίεσης στην κοιλιά και την ουροδόχο κύστη, υπογονιμότητα ή και επιπλοκές στην κύηση. Η θεραπεία γίνεται με χειρουργική εξαίρεση των ινομυωμάτων, ως επί των πλείστων με τη μέθοδο της λαπαροσκοπικής χειρουργικής, ενώ η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να επιβραδύνει παροδικά την αύξηση του μεγέθους τους.
Αδενομύωση
Είναι η πάθηση που προκύπτει λόγω της «μετανάστευσης» κυττάρων της εσωτερικής στοιβάδας (ενδομήτριο) στο μυικό τοίχωμα της μήτρας, τα οποία κάτω από την επίδραση των ορμονών (οιστρογόνα και προγεστερόνη) σε κάθε έμμηνο ρύση αυξάνουν σε μέγεθος με αποτέλεσμα την διόγκωση της μήτρας και την αιμορραγία. Η θεραπεία είναι συντηρητική στην αναπαραγωγική ηλικία και χειρουργική όταν η γυναίκα έχει ολοκληρώσει την τεκνοποίηση.
Κακοήθεις παθήσεις
Καρκίνος ενδομητρίου
Η πιθανότητα να εμφανίσει μια γυναίκα καρκίνο του ενδομητρίου είναι 2-3% και συνήθως εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 45 ετών. Η διάγνωση γίνεται τις περισσότερες φορές έγκαιρα όταν ο καρκίνος είναι σε αρχικά στάδια λόγω της ανεξήγητης αιμορραγίας που προκαλεί, η οποία προτρέπει τη γυναίκα να συμβουλευτεί τον ιατρό της. Η υποψία τίθεται με την κλινική εξέταση και το υπερηχογράφημα ή τη μαγνητική τομογραφία, ενώ η επιβεβαίωση γίνεται με την υστεροσκόπηση (εισαγωγή μικροσκοπικής κάμερας στη μήτρα διαμέσου του τραχήλου) και τη λήψη βιοψίας από το ενδομήτριο.
Η θεραπεία του καρκίνου του ενδομητρίου έγκειται στη χειρουργική αφαίρεση (λαπαροσκοπικά ή με τομή στην κοιλιά) της μήτρας μαζί με τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες, ενώ ανάλογα με το στάδιο της νόσου μπορεί να απαιτηθεί συμπληρωματική αγωγή με ακτινοβόληση ή χημειοθεραπεία.
Σάρκωμα μήτρας
Το σάρκωμα είναι καρκίνος της μυικής στοιβάδας ή των συνδετικών ιστών που στηρίζουν τη μήτρα και είναι αρκετά σπανιότερη μορφή καρκίνου από αυτή του ενδομητρίου. Τα συμπτώματα που προκαλεί είναι αιμορραγία, αίσθημα πόνου ή φουσκώματος στην κοιλιά και πίεση στηνουροδόχο κύστη. Η διάγνωση γίνεται με την κλινική εξέταση, το υπερηχογράφημα και τη μαγνητική τομογραφία, ενώ η θεραπεία γίνεται και πάλι με συνδυασμό χειρουργικής εξαίρεσης της μήτρας και ακτινοθεραπεία ή/και χημειοθεραπεία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου